Mountainbike - kooptips
Voordat je de shop induikt is het goed antwoorden te vinden op de belangrijkste vragen die voor de aanschaf van een mountianbike van belang zijn. Hieronder wordt ingegaan op deze vragen en waar mogelijk wordt advies gegeven over de beste keuze.
Framemaat bepalen
Voordat je een mountainbike gaat kopen moet je eerst de juiste framemaat weten. Als je al een oude mountainbike hebt en de maat daarvan is goed dan is opnieuw opmeten niet nodig. Sommige fietsenzaken gebruiken speciale meetapparatuur om deze maat te bepalen maar de juiste framemaat is ook prima zelf te bepalen.
De methode is wat minder high tech maar het resultaat is hetzelfde. Neem een boek of een ander voorwerp met een vergelijkbare rechthoekige vorm, een potlood en een meetlint. Ga zonder schoenen en zonder fietsbroek of andere uit dikke stugge stof bestaand kledingstuk met de rug en voeten tegen de muur staan. Zet de voeten ongeveer 15 centimeter uit elkaar. Druk het boek tegen je kruis en zorg ervoor dat het boek recht tegen de rechte muur staat. Zet met het potlood aan de bovenzijde van het boek een streepje op de muur. Meet nu de afstand tussen de vloer en het streepje op de muur. Dit is de binnenbeenlengte.
Om de juiste framemaat in centimeters te krijgen wordt de binnenbeenlengte vermenigvuldigd met 0.68 Om de juiste framemaat in inches te krijgen wordt de binnenbeenlengte vermenigvuldigd met 0.226. Voor een sportieve fietshouding wordt de framemaat naar beneden afgerond en wanneer men meer rechtop wil zitten wordt de framemaat naar boven afgerond. Ook als je relatief lange benen hebt zou je ervoor kunnen kiezen naar beneden af te ronden. Het is meestal prettiger te fietsen met een langere zadelpen dan met een te lange bovenbuis. Voor een snelle schatting van de juist framemaat kan ook onderstaande tabel worden gebruikt.
lichaamslengte (cm) framemaat (inch) framemaat (cm)
150 - 165 14 - 16 35 - 41
165 - 170 16 - 17 41 - 44
170 - 175 18 - 19 44 - 48
175 - 180 19 - 20 48 - 51
180 - 185 20 - 21 51 - 52
185 - 190 21 - 22 52 - 54
190 - 195 22 - 23 54 - 56
195 - 200 23 - 24 56 - 61
Framesoort bepalen
Mountainbikes zijn er in meerdere modellen die elk hun voor- en nadelen hebben. Het hangt af van je budget, smaak en de manier waarop je denkt het meeste gebruik te gaan maken van de mountainbike welk model de beste keuze is. Hierna worden de verschillende soorten mountainbikes in het kort beschreven. De eerste drie soorten verschillen op het gebied van vering. De overige soorten verschillen vooral op het gebied van geometrie.
Rigid
Mountainbikes met ongeveerde voorvorken zijn nog altijd te koop en dat betekent dat er ook nog steeds liefhebbers van zijn. Bezitters van rigid mountainbikes zeggen dat je er beter mee leert fietsen doordat je elke stuurfout moet incasseren omdat er geen vering is die de klap verzacht. Een ander voordeel van de ongeveerde voorvork is dat deze eenvoudiger is en dus geen onderhoud nodig heeft en daarmee in veel gevallen ook goedkoper kan zijn.
Hardtail
De hardtail mountainbike is het bekendste model. Deze mountainbike heeft voorvering maar geen achtervering (hard tail). Dit model is populair doordat de meeste terreinen hiermee vrij comfortabel te berijden zijn tegen een prijs die in de meeste gevallen lager ligt dan die van een full suspension.
Full suspension
De full suspension, ook wel 'fully' genoemd, heeft voor- en achtervering. In de vroege jaren van de full suspension liet de kwaliteit vaak te wensen over. Tegenwoordig zijn ook deze mountainbikes van goede kwaliteit en is de achtervering vooral bergaf een groot pluspunt. Nadeel is de hogere prijs, het grotere gewicht en de beperkte ruimte voor bidons.
Cross country (XC)
Dit type mountainbike is licht, gemiddeld ongeveer 9 kg, heeft ongeveer 100 mm vering aan de voorzijde en een 'hard tail'. Het frame kan van aluminium of carbon zijn. Voorkomende wielformaten zijn 26, 27.6 en 29 inch. Het aantal versnellingen is vaak 1x11 of 3x10. De voorvork staat vrij rechtop voor betere wendbaarheid en snelle beklimmingen.
All mountain (AM)
Dit type mountainbike, ook wel aangeduid met 'enduro' of 'trail' is een compromis, de fiets is geschikt voor zowel bergop en vlak terrein als voor afdalingen. Echter op elk van deze terreinen scoort de AM gemiddeld. De AM is een full suspension (meestal luchtvering) van aluminium of carbon met een gewicht van ongeveer 13 kg en een veerweg tot maximaal ongeveer 160mm. Voorkomende wielformaten zijn 26, 27.6 en 29 inch. Het aantal versnellingen is vaak 1x11 of 2x10. Doordat je bij dit model vrij rechtop zit kun je goed kracht zetten op de pedalen. Verder komt de helling van de voorvork de stabiliteit bergaf ten goede.
Freeride (FR)
De Freeride is een sterke en zware fiets, meestal van aluminium met een gewicht van ongeveer 18 kg. De FR is een full suspension (meestal springveer) fiets met een grote veerweg van ongeveer 180mm. De fiets heeft meestal 26 inch wielen en de versnellingen zijn vaak 1x7 of 1x10. Door de grote veercapaciteit, de helling van de voorvork en de zadelpen in combinatie met de lage zit is de fiets zeer geschikt om grote klappen mee op te vangen tijdens steile afdalingen.
Downhill (DH)
Zoals de naam al aangeeft is de Downhill mountainbike gebouwd om zo snel mogelijk te kunnen afdalen. De DH is een full suspension fiets (springvering of luchtvering) en ongeveer 200mm veerweg. De fiets is van aluminium of carbon, heeft meestal 26 inch wielen en vaak 1x7 of 1x10 versnellingen. De DH heeft een lage zit, een hellende zadelpen en grote helling van de voorvork.
Dirt jump (DJ)
De Dirt jump bike is bedoeld om mee te stunten bijvoorbeeld in een skate park. Deze mountainbike is zeer stijf gebouwd en gemiddeld 12 kg zwaar, is een hardtail of rigid en is van staal of aluminium. De DJ heeft 26 inch wielen, geen versnellingen en alleen een achterrem. De zit is erg laag en de staruimte groot.
Slope style (SS)
Ook de Slope style bike is bedoeld voor stunts maar dan meer op zeer hoge sprongen gericht. De SS is ongeveer 15 kg, is meestal een stijve aluminium full suspension fiets (springvering of luchtvering) en een veerweg van ongeveer 160mm. Het wielformaat is meestal 26 inch, de zit is laag en de fiets heeft vaak geen of weinig versnellingen.
Materiaal van frame bepalen
Mountainbikes zijn verkrijgbaar met frames van staal, aluminium, carbon of titanium. Elk van deze materialen heeft voor en nadelen waarop hierna wordt ingegaan.
Staal
Het aantal mountainbikes dat van staal wordt gemaakt is niet groot meer. Toch heeft het gebruik van staal wel een paar voordelen. Met staal kan een comfortabel frame worden gebouwd door de relatief grote elasticiteit. Verder is staal goedkoop en goed te bewerken/repareren. Nadelen van staal zijn het grote gewicht en de gevoeligheid voor corrosie.
Aluminium
Aluminium is het meest gebruikte materiaal voor mountainbikes. Voordelen van aluminium zijn het lage gewicht, lage kosten, grote stijfheid (volgens sommigen een nadeel) en geen corrosie. Als nadelen zouden genoemd kunnen worden genoemd dat evenals bij staal er na veel gebruik scheuren door aluminiummoeheid kunnen ontstaan, dat beschadigingen moeilijker te repareren zijn dan bij staal. Overigens zijn niet alle aluminium frames gelijk. Hoe meer verschillende diktes aluminium in een fiets worden gebruikt (om gewicht te besparen), hoe duurder de fiets. Er zijn de volgende types: none, double, triple, quadruple.
Carbon
Vooral de cross country en de all mountain mountainbikes zijn steeds vaker van carbon. Mountainbikes van carbon zijn zeer licht, stijf en sterk en wanneer het frame met een mal is gemaakt kunnen de buizen verschillende vormen hebben. Frames van carbon zijn wel gevoeliger voor hoge puntbelasting en er kan na beschadiging bij een crash niet nog even op verder worden gereden. Een ander nadeel is de relatief hoge prijs.
Titanium
Titanium wordt door velen als het beste materiaal voor mountainbikes gezien. Titanium is erg licht maar bovendien zeer duurzaam. Vanwege de hoge kosten worden titanium frames op maat gemaakt.
Bepaling van groep/afmontage
De bekendste merken voor groepen (crankstel, trapas, pedalen, remmen, ketting, cassette, derailleur, shifters) zijn Shimano en Sram.
Shimano
Afnemend in prijs/kwaliteit: XTR, Saint(reeride, downhill), XT, Zee (freeride, ownhill), SLX, SL, Deore, Alivio, Acera, Altus, Tourney
Sram
Afnemend in prijs/kwaliteit: XX, X0, X9, X7, X5, X4, X3
Stuur
Evenals frames, zijn sturen er in verschillende materialen: staal, aluminium, carbon, titanium welke zijn aan te passen met bar-ends die aan beide zijden kunnen worden bevestigd. Behalve het verschil in gewicht dat het materiaal waarvan het stuur is gemaakt met zich meebrengt, is de stuurkeuze niet erg interessant. De beste zithouding bereikt men met een stuur dat ongeveer even breed is als de schouders en waarbij het stuur zich ongeveer één onderarmlengte van het zadel bevindt.
Pedalen
De goedkoopste oplossing wat fietspedalen betreft zijn de normale pedalen en de pedalen die van riempjes zijn voorzien. De meeste mountainbikers kiezen echter voor klikpedalen met bijbehorende schoenen waaronder plaatjes zitten waarmee de schoen in het pedaal wordt geklikt. Het grote voordeel van de klikpedalen is dat ook bij opwaartse beweging van het pedaal kracht kan worden gezet en dat je niet van het pedaal glijdt bij sprongen of wanneer de pedalen modderig worden. Na enige oefening is het risico dat je vast blijft zitten wanneer je van de fiets wilt erg klein.
Wielen
Voor veel modellen mountainbikes zijn wielen in verschillende diameters verkrijgbaar: 26 inch, 27.6 inch en 29 inch. Wanneer snelheid de belangrijkste factor is wordt vaak voor een groter wiel gekozen terwijl voor een kleiner wiel wordt gekozen als stevigheid en wendbaarheid als belangrijkste factoren worden gezien. Verder worden tegenwoordig steeds meer fietsen met tubeless banden verkocht. Een voordeel van dit soort banden is dat ze bij lagere druk minder snel lekrijden en dat een lek snel gerepareerd is met een dichtingsvloeistof. Nadeel van de tubeless band is dat deze in combinatie met de speciale velg wat zwaarder is dan de normale band. Een andere ontwikkeling is dat steeds meer wielen worden voorzien van rechte spaken in plaats van de j-vorm spaken. Het voordeel van de rechte spaken is dat ze langer op spanning blijven en doorgaans minder snel breken.
Conclusie
Voor de keuze van het frame hangt alles af van het budget en de manier waarop de mountainbike gebruikt gaat worden.
De belangrijkste punten van verschil hebben betrekking op het rijcomfort en het gewicht/snelheid. Het toevoegen van componenten aan de fiets gaat op vlak terrein en bergop ten koste van de snelheid en wendbaarheid doordat de fiets zwaarder wordt. Anderzijds zorgt achtervering ervoor dat de fiets bergaf beter te controleren is waardoor bergaf hogere snelheden kunnen worden bereikt met een full suspension dan met een hardtail.
Een ander punt van aandacht is de ruimte voor bidons. Op een hard tail kun je vrijwel altijd gemakkelijk twee bidons kwijt. Op full suspensions is echter veel minder of zelfs geen ruimte voor bidons waardoor het water op de rug gedragen zal moeten worden.
Verder stijgen de onderhoudskosten met het aantal onderdelen. Behalve aan aanschafkosten zul je dus ook aan onderhoudskosten meer geld kwijt zijn aan een full suspension dan aan een hardtail of rigid.
Ook de geometrie van de fiets is van belang als er extreme prestaties worden verwacht. Een grotere wielbasis, een grotere helling van de voorvork en de zadelpen en veel ruimte tussen kruis en fiets maakt de mountainbike meer geschikt voor afdalingen. Anderzijds maakt een kleinere wielbasis met weinig helling van de voorvork en de zadelpen de fiets wendbaarder en sneller.
Ben je van plan vooral op vrij vlak terrein te gaan fietsen, kies dan voor een Cross country. Voor hetzelfde geld zal deze hardtail betere onderdelen hebben dan de full suspension omdat het geld voor de achtervering naar de overige onderdelen gaat.
Ben je van plan veel op bergen te fietsen, wil je op topsnelheid kunnen dalen en is je budget ruim genoeg om de achtervering niet ten koste te laten gaan van de kwaliteit van de overige onderdelen, ga dan voor de full suspension.
Als je ook op vlakker terrein mee wilt kunnen blijven doen, kies dan voor de All mountain. Wil je je specialiseren op een bepaald gebied, kies dan voor één van de andere genoemde modellen.
De keuze voor het framemateriaal hangt samen met de hiervoor genoemde punten. Wanneer gewicht erg belangrijk is, ligt de keuze voor carbon of titanium voor de hand. Wanneer ook de prijs belangrijk is, is aluminium vaak een prima keuze.
Ga wat betreft de groep voor de beste die past binnen het budget. Mocht de situatie zich voordoen dat een keuze zou moeten worden gemaakt tussen frame en groep, dan zou ik persoonlijk een wat zwaarder frame met een goede groep verkiezen boven een licht frame met een minder goede groep.
Vergelijk mountainbikes van online aanbieders